पदम माबो म क्याप्टेन खेमाहाङ मादेन एमभीओ हुँ । बुवा प्रहरी हवल्दार भीमबहादुर मादेन गोदवा । मेरो जन्म संवत् २००९ भदौ १८ गते ताप्लेजुङमा भएको हो । तर, मेरो बाल्यकाल दार्जिलिङ र सिक्किमतिर बित्यो । मैले जिजुबराजु करवीरद्वारा निर्मित पाटीको स्कुल (धर्मशाला) मा साँवाअक्षर पढेको हुँ । त्यो पाटी लगभग ३५० वर्ष पुरानो हो । त्यसैले त्यो जीवित इतिहास हो । त्यसरी पढाइ सुरु गरेको मैले भानु माविबाट ०२७ म...
काडमाडौं । केही वर्षपहिले झकिझकाउ कार्यक्रमसाथ लन्डनमा ओलम्पिक सम्पन्न भएको छ । विश्वको सबैभन्दा प्रतिष्ठित खेलमा मात्र होइन, चीन र अमेरिकाबीच भएको राजनीतिक प्रतिस्पर्धा अनि नेपालको निराशाजनक प्रदर्शनको चर्चा अझै पनि सेलाएको छैन । तर, नेपालीले थाहा पाउनैपर्ने एउटा महत्वपूर्ण तथ्य भने फेरि पनि उसैगरी छायाँमा परेको तथ्य खुलेको छ । जसरी प्रथम र दोस्रो विश्वयुद्धमा ब्रिटिस सेनामा कार्यरत गोर्खा सै...
तेस्रो आँखा संवाददाता मेरो बाजे वीरहाङ तुम्बाहाङ्फे इन्डियाको सुबेदार हुन् । उनले पहिलो विश्वयुद्धमा इटालीतिर लडे छ । उनले सन् १९१६ मा सुबेदार पेन्सन पाएका हुन् । बुवाचाहिँ लाहुरे होइनन् । बुवाको नाम पहलमान तुम्बाहाङ्फे र आमा जयरानी लिम्बू हो । आठ भाइ छोरा चार बहिनी छोरीमध्ये म माइला हुँ । मेरो जन्म २००४ मा ताप्लेजुङको साबिक नाल्बो गाविस–६ मा भएको थियो । त्यस गाउँलाई पहिले मेवाखोल...
तेस्रो आँखा संवाददाता म संवत् २०४० (सन् १९८४) मा भर्ती भएको हुँ । हाम्रो सन्तानकै पहिलो लाहुरे बनें । हाम्रो घर उदयपुर चौदन्डीगढी हो । साबिक बेल्टार–९ मा पनि केही जग्गा छ । बुवा बुद्धिमान र आमा पइमामाया तामाङको ६ भाइ छोरा, चार बहिनी छोरीमध्ये म जेठो हुँ । मेरो जन्म सन् १९६३ जुलाई १ मा भएको हो । संवत् ०२८ मा गाउँको शारदा मिडिल स्कुलबाट कक्षा ८ मा जिल्ला टप भएँ । हाइस्कुल पढ्नलाई सप्तरी जि...
तेस्रो आँखा संवाददाता संवत् २०३६ (सन् १९७९) मा धरान घोपा क्याम्पबाट भर्ती भएँ । १० जीआरमा परें । १५ वर्ष नोकरी गरेर सन् १९९२ सालमा नेपाल फर्कें । त्यसपछि केही समयका लागि बु्रनाई जीआरयुमा गएँ तर त्यहाँ धेरै रहिनँ । त्यहाँ ठूलो अभियान ग¥यौं । त्यो ऐतिहासिक आन्दोलन आफ्नो हक र अधिकारका लागि गर्यौं । गोर्खालीमाथिको विभेदविरुद्ध हामी उठ्यौं र आफ्नो मुद्दा स्थापित गर्यौं । त्यसपछि म नेपाल फर्किएँ ...
दीपेन्द्र राई खोजी गर्दै जाने हो भने दोस्रो विश्वयुद्ध लडेका योद्धा भेटिँदारहेछन् । रुद्रबहादुर दुमी राई र लालबहादुर लोहरूङ राई दोस्रो विश्वयुद्ध लडेका जीवित साक्षी हुन् । सुङ्देल, खोटाङ स्थायी घर भई झापाको तोपगाछी झरेका रुद्रबहादुर पल्टनमा रहँदा जापान र पाकिस्तानबीच घमासान युद्ध भएको थियो । उनले सम्झे, ‘जापानसँग भएको लडाइँ दोस्रो विश्वयुद्ध रहेछ, मैले त धेरै पछि मात्र थाहा पाएँ ।’ पल्टन...
बेलायती गोर्खा सैनिकले विश्वको सर्वोच्च शिखर सगरमाथा आरोहण गरेका छन् । ‘गोर्खा एभरेष्ट एक्सपिडिसन’ नामक पर्वतारोहण अभियानअन्तर्गत १३ गोर्खा सैनिकले सगरमाथा आरोहण गरेका हुन् । धनीराम राई, कृष्ण थापा र निर्मल पुलामीले २०१७ मे १५ मा २ बजेर १० मिनेट जाँदा सगरमाथा आरोहण गरेका थिए भने सोही टोलीका अन्य १० गोर्खा सैनिकले मे १६ मा सगरमाथा आरोहण गरेका हुन् । विश्वविख्यात लडाकु गोर्खा सैनिकले पहि...
‘हामी उभिएको जमिनमुनि इन्डोनेसियाली सेना रहेछन्,’ भीसी रामबहादुर लिम्बूले निधार खुम्च्याउँदै आफूले लडेको दोस्रो विश्वयुद्ध सम्झे, ‘हामी र उनीहरू सय गज दूरीमा आमनेसामने थियौं । दुवैतर्फबाट फायर खोलियो । ‘गन वान्’ र ‘गन टु’ नामक मेरा सहयोद्धालाई गोली लाग्यो । ‘टु’ तत्काल ढले । ‘वान्’ चिच्याउँदै थिए । वास्तै नगरी शत्रुको प्रतिकार गर्दै गएँ । प्रतिकारक्रममा शत्रुलाई ताक्दै ३६ र ३७ नम्बरको ग्रिनेड ...
दीपेन्द्र राई बेलायती सेनामा २२ वर्ष सात महिना सेवा गरेर घर फर्केका इमानसिंह राईको अवकाशप्राप्त जिन्दगी झनै व्यस्त रह्यो । घर फर्केको (११ दिनमात्र भएको थियो) थाहा पाएपछि दिक्तेलमा रहेको सरस्वती माध्यमिक विद्यालय दिक्तेलका प्रधानाध्यपक धर्म ताम्राकारले राई (बाम्राङ–२) कहाँ कार्यालय सहयोगी पठाए । कार्यालय सहयोगीले उनलाई विद्यालय पुर्याए । भोलिपल्टदेखि उनी त्यही विद्यालयका शिक्षक बने । त्यसता...
विश्वयुद्धको सम्झना धुमिल भइरहेको थियो । नेपाली जनजीवनमा आर्थिक उन्नतिको पाटो खस्कँदो अवस्थामा थियो । तसर्थ, जोकोही परिवारले छोरालाई ‘मलायाको लाहुरे’ बन्ने आशिष दिन्थे । तर, २०३६ सालमा सूर्यबहादुर खापुङले ‘लाहुरे भर्ती भएँ’ भन्दा बुवाआमाको मुहारमा खुसीको साटो आँसुले पुरियो । परिवारमा एक्लो छोरो, पुख्र्यौली थातथलो खनिखोस्री खाँदा जीवन चल्ने नै थियो । बाबुको पालासम्म ‘लाहुरे हुन जाँदै छ’ भन्ने खबर ...